کد مطلب:19883 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

طبق آيات قرآن، ابليس چگونه مطرود درگاه الهي شد و پس از آن چه درخواستي از خداوند نمود؟

وقتي فرمان سجده بر آدم صادر شد، همة فرشتگان فرمان خدا را به جان پذيرفتند، جز ابليس كه در اين مورد نافرماني كرد و تكبر ورزيد، سپس نافرماني خود را به برتري خويش بر آدم توجيه كرد و گفت: آدم از گل و مرا از آتش آفريدي. در اين زمان بود كه با واكنش شديدي روبرو شد و فرمان اخراج وي از بهشت صادر گشت. او نيز از خدا خواست كه تا روز قيامت به او مهلت دهد. درخواست او به عنوان (إلي يوم الوقت المعلوم) پذيرفته شد. آنگاه سوگند ياد كرد كه تا روز قيامت، در گمراه ساختن فرزندان آدم، كوشش كند.
اينك آياتي كه به اين مطالب پرداختهاند:
«و إذ قال رَبُكَ لِلملائكه إني خالق بَشراً مِن صلصال مِن حَما مَسنون»: ]به يادآور آنگاه كه پروردگار تو به فرشتگان گفت: من بشري از گل خشكيدة لجن تيره رنگ ميآفرينم.[
«فإذا سَوَيتُهُ و نَفَختُ فيه مِن روحي فَقَعُوا له ساجدين»: ]آنگاه كه او را پرداختم (اندام او را به صورتي متناسب آفريدم) و در او روحي از خود دميدم، او را سجده نماييد.[
«فسجد الملائكه كلهم أجمعون * إلا إبليس أبي أن يكون مع الساجدين»: ]فرشتگان همه سجده كردند، مگر ابليس كه امتناع ورزيد تا از سجدهكنندگان باشد.[
«قال يا إبليس ما لك ألا تكون مع الساجدين»: ]خداوند فرمود: اي ابليس ترا چه چيز مانع مي گردد تا از سجده كنندكان باشي.[
«قال فاخرج منها فإنك رَجيم * و إن عليك الَلعنه إلي يوم الدين»: ]خداوند به او فرمود: از بهشت بيرون شو، زيرا كه تو راندة درگاه ما شدهاي و تا روز قيامت (براي هميشه) از رحمت ما دور باش.[
«قال رب فأنظرني إلي يوم يبعثون»: ](ابليس) گفت: پروردگارا! مرا تا روز قيامت مهلت ده.[
«قال فإنك من المنظرين إلي يوم الوقت المعلوم»: ]خداوند فرمود: تو را تا وقت معلوم مهلت خواهد بود.[
«قال رب بما أغويتني لأزينن لهم في الأرض و لأغوينهم أجمعين * إلا عبادك منهم المخلصين»: ]ابليس گفت: پروردگارا! به واسطة آنكه مرا گمراه نمودي (فرمان تو مبني بر سجده بر آدم سبب گمراهيم شد) باطل را براي فرزندان آدم، در زمين آرايش خواهم داد و همگي را گمراه خواهم ساخت، مگر بندگان پاك و خالص تو را.[
«قال هذا صراط علي مستقيم * إن عبادي ليس لك عليهم سلطان إلا من اتبعك من الغاوين». حجر/28-42. ]خداوند فرمود: اين است راه مستقيم(سنت پايدار) من، تو بر بندگان من راهي نداري، مگر گمراهاني كه از تو پيروي نمايند.[. سرگذشت امتناع ابليس از سجده بر آدم و مجادلة او با خدا در موارد متعددي از قرآن آمده است، مانند: بقره/34، اعراف/11، 18، كهف/50، طه/116 و ص/71-85.

---

منشور جاويد ج 11
آية الله جعفر سبحاني